Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe tích cực trong giao tiếp

Trong cuộc sống hối hả hiện nay, mọi người thường quá tập trung vào việc chia sẻ mà quên đi tầm quan trọng của việc lắng nghe. Thực tế cho thấy, kỹ năng lắng nghe tích cực là yếu tố tiên quyết để có thể giao tiếp một cách hiệu quả. Cùng website kỹ năng xin việc tìm hiểu chi tiết hơn về khái niệm này và khám phá những bí quyết rèn luyện kỹ năng lắng nghe tích cực trong bài viết sau.

Tìm hiểu về khái niệm lắng nghe tích cực là gì?

Giải thích một cách đơn giản thì lắng nghe tích cực là khi bạn thực sự nghiêm túc nỗ lực để hiểu rõ thông điệp mà người khác muốn truyền tải một cách chân thành, đồng thời quan tâm đến cảm xúc và hoàn cảnh của họ.

Không những vậy, kỹ năng lắng nghe tích cực còn đòi hỏi bạn sử dụng ngôn từ, cử chỉ và hành động để thể hiện sự quan tâm và tôn trọng đối với người nói, từ đó tạo sự tương tác hai chiều tích cực và không cạnh tranh cho cuộc trò chuyện.

Theo Robin Abrahams và Boris Groysberg, các nhà nghiên cứu tại Harvard, lắng nghe tích cực được phân tích qua ba khía cạnh chính: nhận thức, cảm xúc và hành vi. Cụ thể như sau:

• Nhận thức: Yếu tố này được thể hiện qua việc người nghe chú ý đến mọi thông tin rõ ràng và cả tiềm ẩn mà người khác truyền tải, để hiểu được nội dung cuộc trò chuyện và tổng hợp các thông tin đó.
• Cảm xúc: Trong suốt cuộc trò chuyện, bạn cần giữ sự bình tĩnh và thể hiện sự thông cảm, quản lý mọi phản ứng cảm xúc cá nhân như khó chịu hay buồn chán.
• Hành vi: Thể hiện sự quan tâm và thấu hiểu thông qua lời nói và các yếu tố phi ngôn ngữ.

Tìm hiểu tổng quan về khái niệm lắng nghe tích cực.

Lợi ích của việc áp dụng kỹ năng lắng nghe tích cực

Sau khi đã tìm hiểu về khái niệm lắng nghe tích cực, hãy cùng khám phá những lợi ích thiết thực mà kỹ năng này mang lại trong những khía cạnh khác nhau trong cuộc sống sau đây:

• Đối với các mối quan hệ: Cũng giống như cây xanh cần nước để sinh trưởng, các mối quan hệ của chúng ta cũng cần được nuôi dưỡng bằng sự lắng nghe. Khi bạn lắng nghe người khác một cách chân thành, bạn đang tạo ra một không gian an toàn, nơi họ có thể tự do bày tỏ cảm xúc và ý kiến mà không sợ bị phán xét. Điều này giúp bạn hiểu rõ hơn về những quan điểm của họ, từ đó xây dựng mối quan hệ gắn bó và bền vững với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp.
• Đối với công việc: Trong môi trường làm việc, lắng nghe tích cực là chìa khóa để giải quyết xung đột, tăng cường sự hợp tác và nâng cao hiệu suất làm việc. Khi mọi người cảm thấy được lắng nghe và tôn trọng, họ sẽ sẵn sàng đóng góp ý tưởng và làm việc hết mình vì mục tiêu chung.
• Đối với các tình huống xã hội: Trong các cuộc thảo luận, đàm phán hay hội họp, việc lắng nghe tích cực giúp chúng ta tiếp nhận và hiểu rõ hơn về các quan điểm và ý kiến khác nhau, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp và mang tính xây dựng. Điều này tạo ra một không gian giao tiếp hiệu quả hơn, hỗ trợ trong việc giải quyết vấn đề và nâng cao chất lượng các cuộc trò chuyện chính trị, xã hội hoặc đàm phán.

Việc áp dụng kỹ năng lắng nghe tích cực đúng cách sẽ mang lại nhiều lợi ích cho nhiều lĩnh vực trong cuộc sống.

Bí quyết để trở thành người lắng nghe tích cực

Trên thực tế, việc lắng nghe tích cực không phải là một tài năng bẩm sinh, mà là một kỹ năng có thể được phát triển bằng cách thường xuyên rèn luyện và học hỏi. Nếu như vẫn chưa biết phải bắt đầu từ đâu, bạn có thể tham khảo và áp dụng một số bí quyết để cải thiện kỹ năng lắng nghe tích cực sau đây:

Giao tiếp bằng ánh mắt

Khi giao tiếp, hãy dành sự tập trung vào đôi mắt của người nói. Ánh mắt không chỉ giúp bạn tập trung hơn vào cuộc trò chuyện, mà còn thể hiện rằng bạn đang thực sự quan tâm đến những gì họ đang chia sẻ. Điều này cũng tạo ra một kết nối sâu sắc hơn giữa cả hai, làm cho người nói cảm thấy được coi trọng và khuyến khích họ chia sẻ nhiều hơn.

Giao tiếp ánh mắt là bí quyết đầu tiên giúp bạn cải thiện kỹ năng lắng nghe tích cực.

Đặt ra các câu hỏi mở

Việc đặt các câu hỏi mở cũng là một cách hiệu quả để khuyến khích người khác chia sẻ thêm thông tin và quan điểm của họ. Các câu hỏi mở như “Anh/chị nghĩ thế nào về vấn đề này”, “Tại sao anh/chị lại nghĩ như vậy?”, “Làm thế nào anh/chị giải quyết vấn đề này?” không chỉ giúp làm rõ các chi tiết mà còn mở rộng nội dung, đồng thời giữ cho cuộc trò chuyện trở nên phong phú và đầy đủ hơn.

Quan sát các dấu hiệu phi ngôn ngữ

Lắng nghe tích cực không chỉ đơn giản là nghe những gì người khác nói mà còn là việc cảm nhận những gì họ đang muốn truyền đạt. Việc quan sát các dấu hiệu phi ngôn ngữ như biểu cảm khuôn mặt, cử chỉ và giọng nói có thể cung cấp thông tin bổ sung về tâm trạng và cảm xúc của người nói, từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn về thông điệp và phản ứng phù hợp hơn.

Ngoài việc lắng nghe, bạn cũng nên chú ý đến cử chỉ, biểu cảm của người nói để có thể thấu hiểu những thông điệp tiềm ẩn.

Phản ánh lại những gì nghe được

Sau khi người khác kết thúc câu chuyện hoặc ý kiến của họ, hãy tóm tắt lại các điểm chính hoặc nhấn mạnh những phần quan trọng để xác nhận rằng bạn đã hiểu đúng. Ví dụ, bạn có thể nói, “Vậy là anh/chị/bạn đang muốn nói rằng mình đang gặp khó khăn trong công việc và cần được hỗ trợ đúng không?”. Việc phản ánh lại không chỉ giúp bạn kiểm tra sự hiểu biết của mình, mà còn cho thấy rằng bạn đã chú ý và đánh giá cao thông tin mà họ cung cấp.

Chú ý không ngắt lời đối phương

Để cuộc trò chuyện được diễn ra suôn sẻ và hiệu quả, hãy tránh ngắt lời người khác khi họ đang nói. Việc ngắt lời có thể làm gián đoạn dòng suy nghĩ của người nói và có thể khiến họ có cảm giác bị thiếu tôn trọng.

Hãy kiên nhẫn và đợi cho đến khi họ hoàn tất ý kiến của mình trước khi bạn đưa ra phản hồi hoặc góp ý. Điều này giúp đảm bảo rằng bạn nghe được toàn bộ thông điệp và không làm giảm chất lượng cuộc trò chuyện.

Một yếu tố quan trọng cần chú ý khi rèn luyện kỹ năng lắng nghe tích cực chính là tránh ngắt lời người nói.

Nhìn nhận một cách khách quan, tránh phán xét

Khi lắng nghe, hãy duy trì một tâm trí cởi mở và tránh đưa ra những đánh giá hoặc nhận xét vội vàng. Đừng để những giả định hay suy nghĩ cá nhân ảnh hưởng đến cách bạn tiếp nhận thông tin.

Thay vào đó, hãy lắng nghe với lòng trắc ẩn và sự tôn trọng, đồng thời giữ cho cuộc trò chuyện không bị chi phối bởi sự phán xét cá nhân, để tạo ra một môi trường an toàn và hỗ trợ cho việc chia sẻ và trao đổi ý kiến.

Đưa ra lời khuyên một cách khéo léo

Trong trường hợp người khác cần sự giúp đỡ hoặc lời khuyên, hãy cung cấp các gợi ý một cách tích cực và mang tính xây dựng. Hãy sử dụng các từ ngữ hỗ trợ và đưa ra lời khuyên có lợi cho người nói.

Ví dụ, thay vì nói “Anh/chị/bạn nên làm theo cách này,” hãy nói “Anh/chị/bạn có thể là thử làm như thế này để giải quyết vấn đề.” Việc này không chỉ giúp người đối diện cảm thấy được hỗ trợ mà còn tạo động lực và khuyến khích họ tiếp tục phát triển.

Sau khi lắng nghe những chia sẻ của người nói, bạn có thể đưa ra lời khuyên khách quan để thể hiện sự thấu hiểu và nỗ lực giải quyết vấn đề cho đối phương.

Tóm lại, kỹ năng lắng nghe tích cực là một yếu tố quan trọng để giao tiếp hiệu quả trong cuộc sống hàng ngày, cũng như trong công việc. Việc lắng nghe một cách chân thành sẽ giúp bạn thấu hiểu người khác hơn, từ đó xây dựng được các mối quan hệ bền vững và gặt hái nhiều thành công hơn. Đừng quên dành thời gian để rèn luyện và trau dồi kỹ năng này mỗi ngày để tạo ra môi trường giao tiếp tích cực và hiệu quả hơn.

Xem thêm các bài viết liên quan:

• Cách rèn luyện kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp sư phạm
• 7 kỹ năng lắng nghe khách hàng trong bán hàng hiệu quả
• 6 Kỹ năng lắng nghe trong đàm phán hiệu quả nhất